The work of a lexicographer never ends. I am still collecting Ilocano words from all the Ilocano speaking regions to make my Ilocano dictionary as comprehensive as possible. Have you ever heard of any of the following roots? If so, please e-mail me!
LAST MODIFIED: August 1, 1999
Here are some of the Deep Ilocano
roots I am trying to define with example sentences:
Please note: the example sentences given with the words will not
necessarily give the prototypical meanings. Many of the
words below are used regionally only, or vary in meaning from
region to region. Some are recent coinages and some may be
borrowings from neighboring languages.
adisar. Kanayonen a maadisar ti likkalikkaong a dalan.
kulim-aw. No kasta unay kulim-awyo nga isu ti aklonen idiay ubing.
asbal. Adda ni Manang Au iti sibayna iti panawen man ti tudo, kadagiti kanito a saan a maasbalan ti kutimermer gapu iti tumulang a lam-ek.
annibrong. No mapawpawanna ni Meding, agpatpatisto lattan ni Berong ket agan-annibrongto latta metten ni Ambo. Natangarto no agkibinda ken ni Meding.
lippayos. "Nadalimanek ti panagkawkawesna", intuloy ni Dexie. "Saan a lippayos, saan rukapi. Kulot. Saan a leppap ti agongna. Saan a bullad..."
alumar. Nasugpet ti isem ni Gracia. Nadlawna a baro ti bestido ni Susana ket alumarenna koma ti riknana ngem nagteppel.
dalimasmas. Ania't kukueenna iti dalimasmas? // ..ti pakatibnokan ti kataktako a danum iti agdaldalimasmas a tarabutab iti batya a nakapasiaan.
karabnis. Duduogan nga aso, karkarabnisen ketdin ti sayugan.
kalintayag. Agkalkalintayagka't katuday nga agtigtig-ab.
wa-it. Natubongannaka, atsay, tay agwawa-it.
kaloy. Ub-ubakanda't naikilnat dagitoy kaloy.
ullagis. Uray nayullagis ti kupin ti kairuruar a kawes.
mattidek. Saan a kas Kastila nga agmattidek no magmagna.
pallukit. Napallukit ket ti tarabitab a dilan.
palpi. Palpi met ni Nanang ti mamagkappia.
lagilaw. Idiay sang-atanan a lagilawen..// Aramid a di agbanag lagilawen.
tiburnok. Aglukay lattan ti nairteng a tiburnok iti immaringgawis a rikna.
pasir. maipaspasir nga urmot.
sagurnok. ni balud iti agsagsagurnok a mapaspasamak.
kuli. Maikaniwas a kuli.
pigsil. Sangkabassit dayta a kanatengan. Sangkapilot laeng a pigsil ti daga iti tanap ti San Juaquin.
bagiw. Saan nga abalbalay dagiti bagiw iti estero a lubong.
dasudas. Agdasudas ita dagiti agsangpet a yamanen.
kallasaw. Ngem apagapaman laeng a ling-i ken liad ni Bertina ti kasapulan tapno agkallasawan dagiti danog ni Rhoger.
dusir: Agdusir manen ti senialyo a managatap a kunak.
garnot: Ginammatanna dagiti kammaudi ti ugsa ken ginarnotna dagiti lapina.
kandarupa: Nagkandarupaak ni Tang Vencio, bigla a nagleukemia.
suy-ok: Nagsaltek daytoy a glacier a maysa itan a bantay iti nagsuy-okan dagiti rangkis.
tikmaw: Agtiktikmaw iti alintataok ti langa ti lakay nga immay ditoy balay.
bannugis. Iti pannakaikayab dagiti nakangisngisit nga
ulep, agdadaraddanen ti pannakaibannugis
ti kimat iti tangatang.
guatlo. Naisungsong kadagidi padana a guatlo a simrek iti Army.
purmot. Awan pamurpurmotanna. (I understand expression, but what does purmot mean by itself?
pinsiw. Nagpinsiw ni Mng. Joe ken ni Anti. // Agpinsiw
ti babi ken anti. Masuronak met ken anti
ta kasla kaay-ayona unay ti balasang.
battuyang. Binnattuyangna ti natay a wak sina impisok iti bay-on.
kammaboy. Mabalin a mapukaw ti pulina kas iti mapaspasamak itan kadagiti kammaboy ken tipor a pasaray naruayda idi a tumipon iti arbanna tapno agkaanda kadagiti tukak.
kublas: Nagalis dagiti kalsada ket nakaam-amak dagiti black snow a kunam nga awan ngem timmangkenda ket agkublas ti lugarmo no dika agannad.
murasi. Sumagmamano a rikki ti agdama a palpalitadaan dagiti mason. Tallo nga allawagi met ti mangsudsudip iti nakamurasi a tuktok ti simbaan.
murasit. Maysa a nangayed unay a buya ti pinarnuay dagiti atitiddog a sinamar a nangparnuay kadagiti agkaimurasit a sinambituen a kinalupkopan dagiti babassit a ballailaw.
palumpos. Dikay la mabain. Dika pay nakapalumpos iti daya 'pa, ngem sumanayyetkayon!
tamara. Kinunada nga awan kano met ti mangngegda nga asug ti baket. Kunada ketdin nga agtamtamaraak laeng.
salibaw, sulibaw.
giwgiw. Nabayagen a kinumotan ida ti giwgiw ken tapok.
kalumiat. Ket simngay ti bangbangir nga isem kadagiti makalkalumiatan a bibigna.
kulabnit, or kurnit. Adda aminen dagiti sanger ken saur, barrairong ken bunengan, kurnit ken kulabnit ti San Simon (Mng. Pel). also Mng. Pel: kulay-ong ti bakir
kuriwet: Bin-ig a kulot a kuriwet dagita. Kasta met ti suelo. Nagintek dagiti mata ti don iti panuli- labrado a parunapin...
kussuoy. Adda latta kussuoy ti nakem tunggal dumteng. (R: weaken, wane, waver, falter; hesitate)
panamulot: Kalpasan ti panamulotna, nagsubli iti uneg ti simbaan.
pilarite: Nagkarayam ti imatangna kadagiti pilarite. Iti pasamano, Iti wanan.
saringgayaman: Dinilpatanna dagiti lin-et a nagayus iti bibigna. Ngem nakitana dagiti alinaga dagiti lente. Nagsaringgayaman ket kasla motor ti anangsabna. Nangngegna ti sirena.